De Wet plattelandswoningen maakt het mogelijk om een voormalige agrarische bedrijfswoning af te splitsen van het bedrijf, ook als de woning op (te) korte afstand van het bedrijf is gelegen. Een recente uitspraak bepaalt dat de afsplitsing ook mogelijk is in glastuinbouwgebied. Zo’n woning blijft, voor wat betreft milieueisen, kort gezegd behandeld worden alsof hij bij het bedrijf hoort. De woning behoeft echter niet meer bewoond worden door mensen die bij het bedrijf betrokken zijn. Hierdoor kan deze worden verkocht aan derden. De wet geeft een oplossing als een woning op te korte afstand van het bedrijf ligt, waardoor niet aan de afstandseisen ten opzichte van dat bedrijf wordt voldaan.
Uit de toelichting op de Wet plattelandswoningen blijkt dat deze zeer is toegesneden op de geureisen ten opzichte van veehouderijbedrijven in de Wet geurhinder en veehouderij. Om die reden is het de vraag of de wet zonder meer toepasbaar is in de glastuinbouw. Voor de glastuinbouw gelden geen milieueisen tussen glastuinbouwbedrijven en woningen. Glastuinbouwbedrijven zijn met ingang van 1 januari 2013 volledig onder het Activiteitenbesluit gaan vallen. Daardoor zijn afstandseisen tot woningen vervallen. Desondanks kan ook in een glastuinbouwgebied de bestemming “plattelandswoning” worden toegekend aan afgesplitste agrarische bedrijfswoningen die voorheen bij een glastuinbouwbedrijf hoorden. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft dat voor het eerst uitgemaakt in een uitspraak van 19 maart 2014.
In die zaak had de gemeente Midden Delfland de aanduiding “plattelandswoning” toegekend aan een woning. De eigenaar van de woning stelde daartegen beroep in, omdat hij de bestemming “Wonen” wenste. De eigenaar van het achterliggende glastuinbouwbedrijf stelde beroep in, omdat hij wilde dat de woning bedrijfswoning zou blijven. De Afdeling wees beide beroepen af en ondersteunde daarmee de keuze van de gemeente voor de aanduiding plattelandswoning. De eigenaar van de woning had op grond van overgangsrecht (de woning was al zeer lang bewoond door derden) het recht om de woning te blijven bewonen. Dat recht houdt volgens de Afdeling echter niet in dat de gemeente verplicht was de woonbestemming toe te kennen. De gemeente dient ook rekening te houden met andere belangen, zoals het belang van het achterliggende glastuinbouwbedrijf. Ook het beroep van het achterliggende glastuinbouwbedrijf tegen de aanduiding wordt afgewezen. De Afdeling acht de toekenning van de aanduiding “plattelandswoning” redelijk, mede gelet op de lange duur van het gebruik als burgerwoning.
Eerste recht van koop geen belemmering
Belangrijk is de uitspraak van de Afdeling over het feit dat het bedrijf een (oud) eerste recht van koop op de woning had. Volgens de Afdeling betekent dit eerste recht van koop evenmin dat de woning daardoor de bestemming “bedrijfswoning” moet houden. Met het recht van koop staat immers niet vast dat het glastuinbouwbedrijf de woning binnen de planperiode zal verwerven, zodat de gemeente daarmee in redelijkheid geen rekening hoefde te houden.
Conclusie
De eigenaar van een voormalige bedrijfswoning die is afgesplitst van een agrarisch bedrijf, kan in veel gevallen de gemeente verzoeken om de woning de functie “plattelandswoning” toe te kennen. Afstandseisen tot het bedrijf waar de woning voorheen onderdeel van uitmaakte, vormen op grond van de wet geen belemmering. Ook een eerste recht van koop van het bedrijf staat niet in de weg aan toekenning van de functie “plattelandswoning”. Naar verwachting spelen de omstandigheden van het geval hierbij meer een rol dan bij de afstandseisen. In dit geval ging het om een oud recht van eerste koop. Het kan voorkomen dat de Afdeling dit recht toch als een belemmering ziet. Uit andere uitspraken blijkt dat dit met name het geval is als het bedrijf groot belang heeft bij aankoop van de woning, bijvoorbeeld om gronden behorend bij de woning toe te voegen aan het bedrijf om de uitrit te verbeteren.
Als u overweegt om de gemeente te verzoeken om de functie “plattelandswoning” aan uw woning toe te kennen, kunnen wij een kansinschatting voor u maken. Maak hiervoor een afspraak voor een kort adviesgesprek.